Transport miejski powinien być planowany z uwzględnieniem określonych uwarunkowań i zasad wynikających ze strategii zrównoważonego rozwoju.
U podstaw planowania transportu miejskiego w krajach Unii Europejskiej leży przekonanie z jednej strony o istotnym znaczeniu mobilności komunikacyjnej dla społeczno – gospodarczego rozwoju obszarów zurbanizowanych oraz z drugiej strony o jej negatywnych następstwach w postaci kongestii, wypadków komunikacyjnych i szkód środowiskowych.
Mobilność ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia swobody przemieszczania się i dobrej jakości życia. Jest ściśle powiązana z koncepcją zrównoważonego rozwoju, którą przyjmuje się w strategiach miast i transportu, mając na względzie, że 72% mieszkańców Europy żyje na obszarach zurbanizowanych. Zrównoważony rozwój ma służyć zmniejszeniu problemów wynikających z ruchliwości, których doświadcza większość obszarów zurbanizowanych w Europie. Poziom ruchu drogowego i kongestia, jakość powietrza, hałas, emisja spalin, konsumpcja nieodnawialnych zasobów, społeczne wykluczenie, rozlewanie się miast oraz wypadki drogowe, to istotne wyzwania wymagające zrównoważonego rozwoju miast i transportu.
W ramach strategii zrównoważonego rozwoju kluczowe znaczenie ma dążenie do zapewnienia racjonalnego podziału zadań przewozowych pomiędzy transport zbiorowy i indywidualny. Jej założeniem jest preferowanie transportu zbiorowego w śródmieściu oraz w dzielnicach otaczających śródmieście o największym ruchu pasażerskim. W pozostałych dzielnicach oraz w strefie podmiejskiej, zgodnie ze strategią zrównoważonego rozwoju, nadal dużą rolę może pełnić transport indywidualny, przy czym obszary te powinny być połączone szybkim transportem zbiorowym z dzielnicami centralnymi.
Warunkiem zrównoważenia transportu w miastach jest dążenie do skrócenia odległości podróży i zmniejszenia ich liczby. Kształtowanie struktur przestrzennych obszarów zurbanizowanych, na których przewiduje się budowę obiektów będących znacznymi generatorami ruchu powinno być ściśle skoordynowane z planowaniem transportu pasażerskiego. Niezbędne jest więc koordynowanie planowania przestrzennego i planowania transportu, głównie zbiorowego, w celu przeciwdziałania już na tym etapie nadmiernemu wykorzystywaniu samochodów osobowych. Zapewnienie zrównoważonego transportu jest bowiem uzależnione od prawidłowego rozwoju przestrzennego i właściwie rozwiniętego transportu zbiorowego.
Rozwój obszarów miejskich jest jednym z najbardziej widocznych przejawów postępu cywilizacyjnego. Miasta stanowią najbardziej dojrzałą przestrzenną formę ludzkiej aktywności. Dostępność miasta wyrażona jego podsystemem transportowym jest źródłem zarówno korzyści, jak i kosztów, z których część ponoszona jest przez wszystkich użytkowników przestrzeni miejskiej. Planowanie mobilności na obszarach zurbanizowanych wymaga więc kompleksowego podejścia, respektującego zagadnienia gospodarcze, przestrzenne i społeczne. Stosunkowo nowym narzędziem planistycznym, obejmującym szerokie spektrum dziedzin są plany zrównoważonej mobilności miejskiej (SUMP – Sustainable Urban Mobility Plans), które od lat, w różnym zakresie wykorzystywane są w krajach Unii Europejskiej. W 2013 r. plany te zostały wskazane w Pakiecie Mobilności Miejskiej, przyjętym przez Komisję Europejską.