Plan zrównoważonego rozwoju transportu publicznego a SUMP

Planując transport miejski w Polsce powinno się wykorzystywać doświadczenia krajów Unii Europejskiej. Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 roku o publicznym transporcie zbiorowym wprowadziła obowiązek planowania rozwoju tylko transportu publicznego, w sytuacji, gdy transport miejski powinien być planowany jako całość w sposób zintegrowany. Plany transportowe uchwalane w oparciu o Ustawę z dnia 16 grudnia 2010 nie obejmują kompleksowo wszystkich działań, które są niezbędne dla kształtowania zrównoważonej mobilności w mieście.

Powinny one zostać uzupełnione o dodatkowe elementy poświęcone przede wszystkim racjonalizacji poziomu i struktury mobilności na obszarach zurbanizowanych, tak aby dzięki ich realizacji nastąpiło zmniejszenie potrzeb przewozowych oraz przesunięcie w strukturze podróży na rzecz przemieszczeń pieszych, podróży rowerowych i korzystania z transportu zbiorowego.

W planach zrównoważonej mobilności miejskiej transport miejski powinien być traktowany w sposób zintegrowany. Z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju kluczowe znaczenie ma bowiem nie tylko oddziaływanie na transport publiczny, ale także prywatny, realizowany własnymi samochodami osobowymi. To właśnie ten transport jest przyczyną powstawania największych zagrożeń dla prawidłowego funkcjonowania miast i w związku z tym wymaga podejmowania działań równoważących jego rozwój. Działania te powinny być planowane na poziomie strategicznym i operacyjnym obok działań odnoszących się do transportu publicznego. O potrzebie takiej świadczy nie tylko logiczne rozumowanie, ale także praktyka wysoko rozwiniętych gospodarczo krajów Unii Europejskiej, które jako pierwsze doświadczyły negatywnych skutków masowego rozwoju motoryzacji indywidualnej.

W rezultacie obecne plany zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, po znacznym zmniejszeniu ich objętości, w szczególności w części diagnostycznej, stałyby się częścią szeroko rozumianych planów zrównoważonej mobilności miejskiej (SUMP). Plany te powinno się opracować wykorzystując doświadczenia i metodologię wypracowaną w przodujących pod tym względem krajach Unii Europejskiej. W takim przypadku plan zrównoważonej mobilności miejskiej powinien obejmować:

  • transport publiczny i prywatny;
  • transport pasażerów i ładunków;
  • transport zmotoryzowany i niezmotoryzowany;
  • ruch i parkowanie pojazdów.

Zasadami planowania zrównoważonej mobilności miejskiej w dokumentach strategicznych powinny być:

  • kreowanie wspólnej wizji – angażowanie w fazach planowania
    i wdrażania wszystkich zainteresowanych stron;
  • racjonalne proporcje zrównoważenia – równoważenie aspektów społecznych, ekonomicznych i środowiskowych tak, aby plan nie był postrzegany jako zagrożenie w żadnym z tych aspektów;
  • zintegrowane podejście planistyczne – zachowanie integracji poziomej pomiędzy planami transportu i innymi planami samorządowymi oraz integracji pionowej pomiędzy planami miejskimi, regionalnymi, narodowymi i unijnymi;
  • innowacyjność – traktowanie planowania jako instrumentu innowacyjnego sposobu podejścia do problemów związanych  z transportem;
  • bilansowanie korzyści i kosztów transportu – szacowanie korzyści i kosztów transportu w zakresie ekonomicznym, społecznym i środowiskowym przez internalizację kosztów zewnętrznych w celu zapewnienia mechanizmu rynkowego regulującego sektor transportu;
  • realność i elastyczność – dostarczanie konkretnych rezultatów przy wykorzystaniu metodologii zarządzania ryzykiem  i monitoringu wdrażania.